Zedendelinquenten en het Strafrecht De strafrechtelijke aanpak van plegers van seksuele delicten Typologie, Seksuologie, Criminologie en Penologie van zedenmisdrijven en (minderjarige) zedendelinquenten serie: Methodische vaardigheden voor professionalsmr.dr.drs. Michael Boelrijk Amstelveen: ActUmail 2006 ISBN 978907847002x Deze uitgaven zijn online te bestellen Abonnees kunnen hier inloggen Uw abonnement biedt u toegang tot de publicatie; de mogelijkheid tot downloaden en het online raadplegen van updated informatie. |
||
Inhoudsopgave2. Seksuologie 3. Criminologie 4. Zedelijkheidswetgeving 5. Jeugdstrafrecht 6. Empirisch onderzoek 7. Dwangbehandeling van dranghandeling 8. Bijlagen 8.1 Interviewprotocol 8.2 Vertaling tests 8.3 Verjarings- en executie termijnen 8.4 Landelijke statistieken zedendelinquenten 8.5 tekst & uitleg zedenmisdrijven Samenvatting Literatuur Trefwoorden Namenregister |
Voorwoord van prof. dr. Jos Frenken 1997
Recent is aangetoond dat veel seksuele
delinquenten al in hun puberteitsleeftijd zijn begonnen met seksueel
grensoverschrijdend gedrag jegens vrouwen en kinderen. Daar is nooit aandacht
aan besteed door de sociale omgeving van die jongeren. Seksueel gewelddadig
gedrag door jongeren wordt in de samenleving nog veelal afgedaan als behorend
bij een onschuldige experimenteerfase die wel overgaat als de jeugdige ouder
wordt. Veel inzicht in deze specifieke groep plegers is er nog niet: wat is de
aard en omvang van de delicten? Wat voor jongeren zijn de plegers? Hoe doet
justitie deze zaken af? In welke mate wordt binnen het jeugdstrafrecht gebruik
gemaakt van behandelvormen gericht op recidivepreventie? Prof. dr. J. Frenken, seksuoloog, voorzitter van de Vereniging voor Forenische Seksuologie |
|
HOOFDSTUK 1 INLEIDING 1.1Probleemstelling................................................................................ 1 1.2Minderjarige zedendelinquenten........................................................... 4 1.2.1Omschrijving................................................................................... 4 1.2.2Elementen...................................................................................... 5 1.2.2.1Minderjarigen................................................................................ 5 1.2.2.2Zedendelinquenten........................................................................ 5 1.2.2.3Seksuele daad............................................................................. 6 1.2.2.4Leeftijd......................................................................................... 7 1.2.2.5Tegen de wil................................................................................. 7 1.2.2.6Zonder wilsovereenstemming......................................................... 7 1.2.2.7Agressieve, bedreigende of exploiterende wijze................................ 8 1.3Samenvatting..................................................................................... 8 |
||
HOOFDSTUK 2 SEKSUOLOGIE 2.1Inleiding............................................................................................ 11 2.2Forensische seksuologie.................................................................... 11 2.3Stromingen in de forensische seksuologie........................................... 12 2.4Forensisch seksuologische aspecten.................................................. 14 2.4.1De seksuele ontwikkeling................................................................ 14 2.4.2Ontwikkeling van parafilie................................................................ 17 2.4.3Wel of geen conditionering?............................................................. 22 2.4.3.1Conditioneringsprocessen............................................................. 22 2.4.3.2Conditionering door fantasieën....................................................... 22 2.5Onderverdeling zedendelinquenten...................................................... 23 2.5.1Pedoseksuelen en verkrachters....................................................... 23 2.5.2Pedoseksuelen en pedofielen.......................................................... 24 2.5.2.1Algemeen.................................................................................... 24 2.5.2.2Minderjarige pedoseksuelen en pedofielen...................................... 26 2.5.2.3Incestplegende minderjarige zedendelinquenten.............................. 28 2.5.3Onderverdeling minderjarige zedendelinquenten................................. 29 2.6Typologieën...................................................................................... 30 2.6.1Inleiding typologieën........................................................................ 30 2.6.2Verkrachterstypologie..................................................................... 31 2.6.2.1Verkrachterstypologie van Knight en Prentky.................................. 31 2.6.2.2Verkrachterstypologie van Frenken................................................ 31 2.6.3Beoordeling typologieën voor minderjarige zedendelinquenten............. 33 2.6.3.1Typologie van Knight en Prentky.................................................... 33 2.6.3.2Typologie van France en Hudson................................................... 34 2.7Samenvatting.................................................................................... 35 |
HOOFDSTUK 3 CRIMINOLOGIE 3.1Inleiding............................................................................................ 37 3.2Criminologische theorie...................................................................... 39 3.2.1De sociale controletheorie van Hirschi.............................................. 39 3.2.2Nederlands onderzoek naar de sociale controletheorie....................... 40 3.2.3Resultaten uit het onderzoek van Rutenfrans.................................... 41 3.2.4Conclusies van Rutenfrans.............................................................. 42 3.3Etniciteit........................................................................................... 44 3.3.1Introductie etniciteit........................................................................ 44 3.3.2Relatie tussen criminaliteit en etniciteit?........................................... 45 3.3.3Opmerkingen over de Marokkaanse etniciteit.................................... 47 3.3.4Onderzoek naar seksualiteitsbeleving van Marokkaanse jongeren...... 50 3.4Criminologische aspecten van zedendelinquentie.................................. 52 3.4.1De Amerikaanse modale minderjarige zedendelinquent...................... 52 3.4.2Slachtofferverleden van zedendelinquenten....................................... 52 3.4.2.1Slachtofferverleden van meerderjarige zedendelinquenten................. 52 3.4.2.2Slachtofferverleden van minderjarige zedendelinquenten................... 54 3.4.3Slachtoffers van minderjarige zedendelinquenten............................... 55 3.4.3.1Leeftijd van de slachtoffers............................................................ 55 3.4.3.2Slachtoffer - dader relatie.............................................................. 56 3.4.4Pornografieconsumptie zoethouder of activeerder?............................ 56 3.4.4.1Effect pornografieconsumptie........................................................ 56 3.4.4.2Pornografieconsumptie door minderjarigen...................................... 59 3.4.5Drugs............................................................................................ 60 3.4.6Antecedenten en recidive................................................................ 61 3.4.6.1Antecedenten van minderjarige zedendelinquenten.......................... 61 3.4.6.2Recidive door zedendelinquenten................................................... 62 3.5Nederlands statistisch onderzoek naar zedendelinquenten.................... 62 3.5.1Statistisch onderzoek naar meerderjarige zedendelinquenten............. 62 3.5.2Statistisch onderzoek naar minderjarige zedendelinquenten............... 64 3.6Samenvatting.................................................................................... 66 |
|
HOOFDSTUK 4 ZEDELIJKHEIDSWETGEVING 4.1Inleiding............................................................................................ 67 4.2Historische ontwikkeling..................................................................... 68 4.2.1Proloog.......................................................................................... 68 4.2.2Stromingen vanaf 1880.................................................................... 69 4.2.3Adviescommissie herziening zedelijkheidswetgeving.......................... 70 4.2.4Overheidsbeleid.............................................................................. 71 4.2.5Wetswijzigingen seksuele delicten vanaf 1970.................................. 72 4.2.6Evaluatierapport Commissie de Savornin Lohman.............................. 74 4.2.6.1Problemen bij de nieuwe zedenwetgeving....................................... 74 4.2.6.2Conclusie van de Commissie de Savornin Lohman.......................... 75 4.3Artikelsgewijze behandeling van seksuele delicten................................ 76 4.3.1Inleiding bij de artikelsgewijze behandeling....................................... 76 4.3.2Artikel 239 Strafrecht, Schennispleging............................................ 77 4.3.2.1Inleiding artikel 239...................................................................... 77 4.3.2.2Schennis der eerbaarheid en exhibitionisme................................... 79 4.3.2.3Wijze van schennispleging............................................................ 80 4.3.2.4Zijns ondanks tegenwoordig.......................................................... 80 4.3.2.5Vervolging van exhibitionisten........................................................ 81 4.3.3Artikel 242 Strafrecht, Seksueel binnendringen................................. 82 4.3.3.1Inleiding artikel 242...................................................................... 82 4.3.3.2Seksueel binnendringen................................................................ 83 4.3.3.3Geslacht van de pleger................................................................. 85 4.3.3.4(Bedreiging met) geweld............................................................... 86 4.3.3.5Andere aspecten van artikel 242.................................................... 88 4.3.4Artikel 243 Strafrecht, Seksueel binnendringen bij wilsonbekwamen... 90 4.3.5Artikel 244 Strafrecht, Seksueel binnendringen bij kind jonger dan 12 92 4.3.6Artikel 245 Strafrecht Seksueel binnendringen bij kind tussen 12 & 16 94 4.3.7Artikel 246 Strafrecht, Aanranding.................................................... 95 4.3.7.1Inleiding artikel 246...................................................................... 95 4.3.7.2(Bedreiging met) andere feitelijkheid............................................... 96 4.3.8Artikel 247 Strafrecht, Ontucht........................................................ 97 4.3.8.1Inleiding artikel 247...................................................................... 97 4.3.8.2Ontucht met jeugdigen................................................................. 98 4.3.8.3Verleiding jeugdigen..................................................................... 98 4.3.8.4Andere aspecten van artikel 247.................................................... 99 4.3.9Artikel 248 Strafrecht, Gevallen van strafverzwaring.......................... 101 4.3.10Artikel 248bis oud-Sr Homoseksueel contact meerder- en minderjarigen 103 4.3.11Artikel 248ter Strafrecht, Verleiding van minderjarigen tot ontucht..... 105 4.3.12Artikel 249 Strafrecht, Ontucht met misbruik van gezag.................. 106 4.3.12.1Inleiding artikel 249.................................................................... 106 4.3.12.2De relatie van de dader tot het slachtoffer..................................... 107 4.3.12.3Incest....................................................................................... 109 4.3.13Artikel 251 Strafrecht, Bijkomende straffen.................................... 110 4.4Samenloopregels.............................................................................. 111 4.4.1Samenloop, inleiding...................................................................... 111 4.4.2Samenloop met artikel 245 Sr?....................................................... 113 4.4.3Systematische specialiteit artikel 242 Sr?........................................ 114 4.4.4Samengestelde delicten................................................................. 116 4.5De minderjarige ontuchtpleger............................................................ 117 4.5.1Ontucht......................................................................................... 117 4.5.2Leeftijd slachtoffer......................................................................... 119 4.5.3De wederrechtelijkheid.................................................................... 121 4.5.4Ontbreken van de materiële wederrechtelijkheid............................... 122 4.6Aangifteplicht................................................................................... 123 4.7Klachtdelicten.................................................................................. 125 4.7.1Invoering klachtvereiste.................................................................. 125 4.7.2Het klachtvereiste en het overgangsrecht......................................... 126 4.7.3Klachtvereiste jurisprudentie........................................................... 127 4.7.4Seksuele delicten tegen 12-16 jarigen, klachtvereiste?...................... 128 4.8Verjaring van seksuele delicten gepleegd door minderjarigen................. 130 4.8.1Inleiding........................................................................................ 130 4.8.2Jeugdstrafrecht.............................................................................. 131 4.8.3De wetswijziging Verjaringstermijn zedendelicten.............................. 132 4.8.4De wetswijziging doorgevoerd in het nieuwe jeugdstrafrecht................ 133 4.8.5Overgangsrecht............................................................................. 135 4.8.6Overgangsrecht en terugwerkende kracht......................................... 135 4.8.7Verjaring onbesproken verlengd...................................................... 137 4.9Conclusie......................................................................................... 138 |
HOOFDSTUK 5 JEUGDSTRAFRECHT 5.1Inleiding........................................................................................... 141 5.2Jeugdstrafrechtelijke beginselen......................................................... 143 5.2.1Inleiding leeftijdsgrenzen................................................................ 143 5.2.2Juridische discussie leeftijdsgrenzen............................................... 144 5.2.3Gedragswetenschappelijke onderbouwing leeftijdsgrens?................... 146 5.2.4Doelstelling van het jeugdstrafrecht................................................. 147 5.3Het schuldbegrip............................................................................... 150 5.3.1Het schuldbegrip in het jeugdstrafrecht............................................ 150 5.3.2Het schuldbegrip bij minderjarige zedendelinquenten......................... 151 5.3.3Gebrekkige ontwikkeling of ziekelijke stoornis der geestvermogens.. 153 5.4Persoonlijkheidsonderzoek................................................................ 155 5.4.1Verdachten jonger dan twaalf jaar.................................................... 155 5.4.2Persoonlijkheidsonderzoek verdachten ouder dan twaalf jaar............. 156 5.5Sancties in het jeugdstrafrecht........................................................... 157 5.5.1Inleiding........................................................................................ 157 5.5.2De sancties vóór de wetswijziging 1995............................................ 159 5.5.2.1Algemeen: sancties vóór 1995...................................................... 159 5.5.2.2De tuchtschoolstraf..................................................................... 161 5.5.2.3De jeugd-TBR maatregel.............................................................. 161 5.5.2.4De PIBB maatregel...................................................................... 162 5.5.2.5De OTS maatregel....................................................................... 163 5.5.3De sancties ná wetswijziging 1995................................................... 164 5.5.4De taakstraf: het leerproject Seksualiteit......................................... 165 5.5.5De maatregel Plaatsing in een Inrichting voor Jeugdigen (PIJ)............ 166 5.5.5.1Algemene regels van de PIJ......................................................... 166 5.5.5.2Tenuitvoerlegging PIJ................................................................... 168 5.5.5.3Voorwaardelijke beëindiging PIJ.................................................... 169 5.5.6De TBS maatregel......................................................................... 170 5.5.6.1Mogelijkheid oplegging TBS aan minderjarigen............................... 170 5.5.6.2TBS zonder en met dwangverpleging............................................. 170 5.5.6.3Combinatie TBS en gevangenisstraf.............................................. 171 5.5.6.4TBS opleggen aan zestien- of zeventienjarigen?............................. 173 5.5.7Relevante combinaties van jeugdsancties........................................ 174 5.5.7.1PIJ en jeugddetentie.................................................................... 174 5.5.7.2PIJ en geldboete......................................................................... 174 5.5.7.3Taakstraf en hoofdstraf................................................................. 175 5.5.8Voorwaardelijke vormen van jeugdsancties....................................... 178 5.5.8.1Voorwaardelijke veroordeling......................................................... 178 5.5.8.2Voorwaardelijke PIJ..................................................................... 178 5.5.8.3Voorwaardelijke invrijheidstelling................................................... 179 5.5.8.4Voorwaardelijke beëindiging PIJ.................................................... 179 5.5.9Nader over de bijzondere voorwaarden............................................. 180 5.6Justitiële documentatie...................................................................... 181 5.7Conclusie......................................................................................... 183 |
|
HOOFDSTUK 6 EMPIRISCH ONDERZOEK 6.1Onderzoeksopzet............................................................................. 185 6.2Enquête onder minderjarige zedendelinquenten................................... 187 6.2.1Inleiding........................................................................................ 187 6.2.2Ervaringen in de vroege kindertijd: persoonlijkheidstekorten............... 189 6.2.3Attitudes....................................................................................... 189 6.2.4Overige factoren............................................................................ 191 6.2.5Sociale competentie....................................................................... 191 6.3Het interview..................................................................................... 193 6.3.1Procedure..................................................................................... 193 6.3.2Gesprekstechnieken...................................................................... 193 6.4De dataverzameling........................................................................... 194 6.5De onderzochte dossiers................................................................... 196 6.6Demografische gegevens................................................................... 199 6.7Aantal verdachten per delict............................................................... 203 6.8Verdachte en slachtoffer.................................................................... 207 6.9Geweldsgebruik door de pleger.......................................................... 211 6.10De gemoedstoestand van de pleger.................................................. 212 6.11De seksuele handelingen................................................................. 213 6.12Justitiële afdoening van het seksuele delict........................................ 216 6.12.1Kwalificatie door de justitiële autoriteiten........................................ 216 6.12.2Door de politie afgedaan............................................................... 217 6.12.3Door het Openbaar Ministerie afgedaan.......................................... 218 6.12.4Door de rechter afgedaan.............................................................. 219 6.12.5Samenvatting justitiële afdoening................................................... 222 6.13Antecedenten................................................................................. 223 6.14Recidive na het seksuele delict........................................................ 225 6.15Conclusie....................................................................................... 226 |
HOOFDSTUK 7 DWANGBEHANDELING VAN DRANGHANDELING 7.1Inleiding........................................................................................... 231 7.2Risicofactoren.................................................................................. 232 7.3Zedelijkheidswetgeving...................................................................... 234 7.4Onderverdeling minderjarige zedendelinquenten................................... 235 7.5Taak van het jeugdstrafrecht.............................................................. 236 7.6Protocol zedenzaken met minderjarige verdachten............................... 241 |
|
BIJLAGEN 8.1Interviewprotocol............................................................................... 245 8.1.1Persoonlijke gegevens................................................................... 245 8.1.2Vragen m.b.t. sociale vaardigheden................................................. 246 8.1.3Vragen t.a.v. seksuele kennisontwikkeling....................................... 246 8.1.4Vragen t.a.v. mening over seksualiteit............................................. 246 8.1.5Vragen t.a.v. seksuele ontwikkeling/voorkeur................................... 247 8.1.6Vragen m.b.t. delict....................................................................... 248 8.1.7Vragen m.b.t. antecedenten............................................................ 249 8.1.8Vragen m.b.t. slachtofferverleden.................................................... 249 8.2Vertaling tests voor bepaling van attitudes........................................... 250 8.2.1Burt Rape Myth Acceptance Scale.................................................. 250 8.2.2Abel & Becker Cognitions Scale..................................................... 251 8.2.3Attitudes Toward Women Scale (ATW)............................................ 253 8.3Verjarings- en executietermijnen........................................................ 254 8.4Landelijke statistieken....................................................................... 255 8.4.1Processen-verbaal door politie en kon.marechaussee....................... 255 8.4.2Gehoorde verdachten seksuele delicten........................................... 256 8.4.3Vergelijking gehoorde verdachte en ingeschreven ten parkette........... 257 8.4.4Minderjarige zedendelinquenten ingeschreven ten parkette 1992........ 258 8.4.5Minderjarige zedendelinquenten ingeschreven ten parkette 1993........ 259 8.4.6Minderjarige zedendelinquenten ingeschreven ten parkette 1994........ 260 8.4.7Minderjarige zedendelinquenten ingeschreven ten parkette 1995........ 261 |
Samenvatting 263 Summary 269 Literatuur 275 Rechtspraak 289 Trefwoorden 293 Namenregister 297 Tabellen 299 |
|
De publicatieserie Methodische vaardigheden voor professionals is de
kwaliteitsgarantie voor professionele beroepsbeoefenaars: (juridische)
dienstverleners, P&O-ers, HR-managers, vertrouwenspersonen en hulpverleners.
Deze serie is met name ook geschreven voor advocaten, mediationfunctionaris,
medewerkers juridisch loket en rechters. De reeks methodische vaardigheden voor
professionals biedt student en beroepsbeoefenaars inzicht in door de
beschrijving van achtergronden en zeker ook betekenis en concrete toepassing van
methodische vaardigheden.
Ieder deel uit de reeks presenteert een of meer methoden,
werkwijzen dan wel een methodiek dat wil zeggen samenhangend geheel van
inzichten inzake het professioneel handelen. Elke uitgave in deze reeks bevat
een geheel aan handreiking, vragenlijsten en stroomdiagrammen voor het
uitvoerend werk.
ActUmail
publicatieseries vindt u hier
Vragen, problemen of feedback ? Hier is de
responslink.
Gebruik gerust onze vindfunctie. Checklist Opvang na potentieel traumatische incidenten. Vragenlijst voor de opvang van medewerkers die te maken hebben gehad met agressie en geweld door externen Checklist Conflictoplossing. Vragenlijst voor de keuze van de meest kansrijke oplossingsmodaliteit Checklist ongewenst gedrag. Vragenlijsten voor het zorgvuldig omgaan met signalen over ongewenst gedrag 'Herstelbemiddeling tussen slachtoffer & pleger van intimidatie, Herstel en beperken materiële, financiële en emotionele schade.’ Tijdschrift voor de Politie 64 (2002). English abstract Bemiddeling als Alternatief, Handreiking voor hulp- en dienstverleners Houten: Bohn Stafleu van Loghum, 2001. auteurs: Michael Boelrijk & Bert la Poutré ISBN 978903133636x `Arbo-klachtrecht als Human Resources Management instrument', Personeelsbeleid 36 (2000) 'Nieuw klachtrecht in het kader van arbeid' Tijdschrift ArbeidsRecht 7 (2000) `Is het oordeel van de Centrale Raad van Beroep over intimidatie begrijpelijk ?', Nederlands Juristen Blad 75 (2000), `Sociale vaardigheidstraining voor (minderjarige) plegers ?’ in: A. Collot d'Escury-Koenings, A. v/d Linden & T. Snaterse (red.) Van Preventie tot straf, Naar meer sociale vaardigheden bij jongeren (1999) geactualiseerde versie 2005. `Geen verplichte HIV-test . Kanttekeningen bij het rapport van de commissie-Meijers.' Tijdschrift voor de Politie 60 (1998) `Taak en organisatie van de zedenpolitie', Tijdschrift voor de Politie 59 (1997) 'Gezocht: pedo-gerichte jeugdhulpverleners, commentaar op de VOG-richtlijn.' Tijdschrift voor Jeugdhulpverlening en Jeugdbescherming 8 (1996) `Kinderen als getuigen', Proces (1995) Boekbespreking: `Binnen de steen van dit bestaan. Over rechtsbescherming en totale instituties.' Recht en Kritiek 21 (1995) `Het mes snijdt aan twee kanten. Wapens weren van scholen', Tijdschrift voor de Politie 57 (1995) `Het recht van de Kwartaalkursus', Tijdschrift voor Familie en Jeugdrecht 15 (1993) |